April 11, 2016

มารู้ถึงความสำคัญ "ประเพณีสงกรานต์" กันเถอะ

สำหรับเด็กๆ วัยรุ่นยุคใหม่หลายๆ คนคงมีความสงสัยอยู่ในใจกันว่าประเพณีสงกรานต์ที่จัดขึ้นในทุกๆ ปีนี้มีความเป็นมาอย่างไร มีความสำคัญอย่างไร เป็นประเพณีเพียงเล่นสาดน้ำกันเพื่อความสนุกสนานอย่างเดียวหรือไม่ หรือเป็นประเพณีที่มีความหมายมากกว่านั้น หากใครมีข้อสงสัย วันนี้จะมีคำตอบสำหรับความเป็นมาและความสำคัญประเพณีสงกรานต์มาฝากทุกคนกันค่ะ

ความหมายของ “สงกรานต์”

สำหรับคำว่า “สงกรานต์” มาจากภาษาสันสกฤต มีความหมายว่า ย่างขึ้น ก้าวขึ้น การย้ายที่ ซึ่งหมายถึงเวลาที่ดวงอาทิตย์มีการเคลื่อนที่จากราศีหนึ่งไปยังอีกราศีหนึ่ง ทุกๆ เดือนจะเรียกสงกรานต์เดือน แต่สำหรับ “มหาสงกรานต์” ซึ่งเป็นช่วงวันขึ้นปีใหม่ไทยนี้จะมีความพิเศษตรงที่ดวงอาทิตย์มีการเคลื่อนที่ย้ายจากราศีมีนไปราศีเมษ สำหรับช่วงวันสงกรานต์จะตกอยู่ในวันที่ 13-15 เมษายนของทุกปี โดยมีความหมายของช่วงวันดังนี้

วันที่ 13 เมษายน เป็นวันที่ดวงอาทิตย์ก้าวขึ้นสู่ราศีเมษวันแรก เราจะเรียกว่า วันมหาสงกรานต์

วันที่ 14 เมษายน เป็นวันที่ดวงอาทิตย์เคลื่อนเข้าสู่ราศีเมษเรียบร้อยแล้ว เราจะเรียกว่า วันเนา

วันที่ 15 เมษายน เป็นวันที่เริ่มเปลี่ยนจุลศักราชใหม่ เรียกว่า วันเถลิงศกหรือวันขึ้นศก

ความสำคัญประเพณีสงกรานต์

"ประเพณีสงกรานต์" เป็นประเพณีของไทยที่สืบทอดกันมาตั้งแต่สมัยโบราณ โดยสมัยก่อนจะเรียกกันว่าประเพณีตรุษสงกรานต์ เนื่องจากสมัยก่อนจะใช้หลักทางจันทรคติในการนับวันเดือน ถือการเดินทางของดวงจันทร์เป็นหลักในการนับวันตรุษ สมัยก่อนจะใช้ช่วงวันสงกรานต์นี้ในการเรียกช่วงวันสิ้นปีและช่วงวันต้อนรับปีใหม่ของไทย ก่อนที่จะมาปรับเปลี่ยนนับวันส่งท้ายปีเก่าและวันต้อนรับปีใหม่ให้เหมือนประเทศอื่นๆ ทั่วโลกกลายเป็นวันที่ 31 ธันวาคมและวันที่ 1 มกราคมเหมือนในปัจจุบัน

สำหรับประเพณีวันสงกรานต์นี้ถือปฏิบัติธรรมเนียมประเพณีจนกลายเป็นวัฒนธรรมของไทยที่มีความเป็นเอกลักษณ์ไปยังทั่วโลก เป็นประเพณีที่ดีงามมีกิจกรรมที่แสดงคุณลักษณะของความเป็นคนไทย เช่น ความมีสัมมาคารวะ ความกตัญญู ความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ ความมีน้ำใจต่อกัน

กิจกรรมเตรียมความพร้อมก่อนวันสงกรานต์

วันสงกรานต์ถือเป็นวันขึ้นปีใหม่ของไทย ชาวไทยสมัยโบราณมีกิจกรรมเตรียมความพร้อมเพื่อรับสิ่งดีๆ ในวันขึ้นปีใหม่ เพื่อความเป็นสิริมงคลจึงมีการเตรียมตัวทั้งการเตรียมเสื้อผ้า เครื่องประดับตกแต่งเพื่อจะนำไปสวมใส่ในวันทำบุญในวันสงกรานต์ มีการเตรียมผ้าสำหรับไปไหว้ผู้ใหญ่ที่เคารพ มีการเตรียมอาหารในการทำบุญในวันพิเศษนี้ มีขนมที่เป็นเอกลักษณ์ของวันสงกรานต์คือ ขนมกวนหรือกาละแม...นอกจากนี้ยังมีการเตรียมทำความสะอาดที่อยู่อาศัย ข้าวของเครื่องใช้ต่างๆ และสถานที่ต่างๆ ในชุมชนเพื่อเตรียมการจัดกิจกรรมในวันสงกรานต์

กิจกรรมในวันสงกรานต์

สำหรับกิจกรรมที่ทำในวันสงกรานต์นี้ มีทั้งการทำบุญตักบาตร การสรงน้ำพระ การทำบุญอุทิศส่วนกุศลให้กับบรรพบุรุษผู้ล่วงลับ การรดน้ำดำหัวผู้ใหญ่ที่เคารพ การเล่นน้ำสงกรานต์ และการทำบุญปล่อยนกปล่อยปลา นอกจากนี้ยังมีกิจกรรมการละเล่นเพื่อความรื่นเริงตามลักษณะท้องถิ่นนั้นๆ เป็นกิจกรรมที่เสริมสร้างความสามัคคีให้กับคนในชุมชน และเป็นการอนุรักษ์มรดกการละเล่นทางวัฒนธรรมให้สืบต่อเนื่องไป

เราทุกคนคงจะสัมผัสได้ถึงความสำคัญประเพณีสงกรานต์ว่า...เมื่อถึงช่วงวันสงกรานต์และมีการทำกิจกรรมร่วมกัน ไม่ว่าจะเป็นการทำบุญ การรดน้ำดำหัว การสรงน้ำพระ หรือการเล่นกิจกรรมสาดน้ำนั้น ทุกคนที่ได้เข้าร่วมกิจกรรมจะมีหน้าตายิ้มแย้ม ผ่องใส มีความเป็นมิตรต่อกัน ด้วยวัฒนธรรมประเพณีที่เอื้อต่อการทำกิจกรรมที่แสดงความเป็นคนไทยได้เป็นอย่างดี เอกลักษณ์ที่ดีของคนไทยทำให้เป็นที่จดจำของต่างชาติทั่วโลกกับคุณลักษณะความอ่อมน้อม ความมีสัมมาคารวะ ความมีน้ำใจมีมิตรไมตรีที่จะอยู่คู่กับคุณลักษณะของคนไทยทั้งวันนี้ และในอนาคตพร้อมๆ กับกิจกรรมวันสงกรานต์สืบไปค่ะ

บทความอื่นๆ ที่เกี่ยวกับประเพณีวันสงกรานต์