“กระวาน” สรรพคุณ-ประโยชน์สมุนไพรเม็ดเล็ก ที่ความเด็ดไม่เล็กเหมือนเม็ด

เครื่องเทศขึ้นชื่อของจังหวัดจันทบุรีนอกจากพริกไทยแล้ว ยังมี “กระวาน” เครื่องเทศที่เป็นสมุนไพรรสชาติเผ็ดร้อน เหมาะสำหรับนำมาใช้เป็นเคล็ดลับในการปรุงอาหารรสชาติเผ็ดแซบหลากหลายประเภท แต่นอกจากความอร่อยที่กระวานให้ได้แล้ว ยังมีสรรพคุณทางยาอีกมากที่บางคนไม่เคยรู้  เรียกได้ว่ากระวานเป็นสมุนไพรเมล็ดเล็กๆ แต่สรรพคุณไม่เล็กเหมือนเมล็ดเลยทีเดียว

กระวาน ( Cardamon ) จัดเป็นเครื่องเทศที่มีราคาแพง เมื่อเทียบกับเครื่องเทศชนิดอื่นๆ เนื่องจากมีกลิ่นหอมแรง รสเผ็ดร้อนเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว จึงเป็นที่นิยมทั้งในและต่างประเทศ โดยสามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้หลากหลายอาจจะใช้เป็นส่วนผสมของอาหาร ใช้แต่งกลิ่นเครื่องดื่ม รวมไปถึงน้ำหอมก็ได้เช่นกัน

กระวานในประเทศไทยมีอยู่ 2 ประเภท ซึ่งแต่ละประเภทนั้นมีถิ่นกำเนิดต่างกันดังนี้

ดอก ดอกเป็นช่อแทงออกมาจากหัวใต้ดิน มีดอกย่อยอยู่หลายดอก แต่ดอกหลักมีสีน้ำตาล มีใบประดับเรียงซ้อนกันอยู่เป็นชั้น ในชั้นจะมีดอกย่อยประมาณ 3 ดอก กลีบดอกย่อยมีสีขาวอมเหลือง ก้านดอกเป็นเล็กๆ

ผล ผลกระวานในที่นี้จะกล่าวถึงผลกระวานไทย จะมีลักษณะค่อนข้างกลม เปลือกผลเกลี้ยง ผลอ่อนเปลือกสีขาว มีขนปกคลุม ผลแก่ขนจะร่วงจนหมดและมีสีเปลือกไข่ ด้านในแบ่งเป็นพู เมล็ดจะกอดกันแน่นอยู่ในแต่ละพู มีจุกอยู่ทั้งหัวและท้าย เปลือกผลจะแตกออกเมื่อแก่จัด

เมล็ด ค่อนข้างกลม เมล็ดอ่อนสีขาว มีเยื่อบางๆหุ้มอยู่ เมื่อแก่จะกลายเป็นสีดำ แห้งและแข็ง มีรสเผ็ดร้อน กลิ่นหอม

1. แก้ท้องอืด กระวานเป็นสมุนไพรที่มีสรรพคุณโดดเด่นในเรื่องการขับลม แก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ ไล่กรดแก๊สในกะเพราะอาหาร ลดอาการจุกเสียดแน่น อาหารไม่ย่อย บรรเทาอาการปวดท้อง

2. บำรุงร่างกาย แก้อาการผอมเหลือง แก้ซีด ช่วยบำรุงและฟอกเลือด รสเผ็ดร้อนช่วยกระตุ้นการไหลเวียนของเลือด ทำให้อยากอาหาร แก้ธาตุพิการช่วยฟอกเลือด ช่วยให้เลือดลมไหลเวียนได้สะดวก

3. แก้อาเจียน กลิ่นและรสของกระวานทำให้ร่างกายตื่นตัว ลดการคลื่นไส้

4. ยับยั้งการเจริญเติบโตของแบคทีเรีย เมื่อนำเมล็ดมาสกัดเป็นน้ำมันหอมระเหย รสเผ็ดร้อนของน้ำมันสามารถต่อต้านเชื้อแบคทีเรียบางประเภทได้ หากเป็นโรคผิวหนัง ทาน้ำมันกระวานบางๆ บริเวณที่เป็น ช่วยจำกัดบริเวณการกระจายตัวของโรค ยับยั้งเชื้อจุลินทรีย์ที่ก่อให้เกิดโรคบนผิวหนัง แต่ถ้าไม่สามารถหาน้ำมันกระวานได้ ให้นำ ผล เมล็ด เหง้า ใบรวมทั้งดอก มาต้มรวมกัน แล้วไปผสมน้ำอาบ ก็ทดแทนกันได้ค่ะ

5. แก้ไข้ เมื่อเจ็บป่วย เป็นไข้ ไอ มีเสมหะ การทานกระวานจะช่วยบรรเทาอาอาการต่างๆ ข้างต้นลง เสมหะจะเหนียวข้นน้อยลง ร่างกายขับออกไปได้ง่าย ไม่ระคายคอ ไข้จะลดลงเร็ว ดังนั้นใครที่อาการไข้กำลังเล่นงานอยู่ ลองทนอาหารที่มีส่วนผสมของกระวานดุ รับรองจะอาการจะดีขึ้นในเวลาไม่นานค่ะ

1. นำมารับประทาน กระวานสามารถรับประทานได้เกือบทุกส่วน ยอดและหน่ออ่อนนำมาทานเป็นผัดสดหรือต้มจิ้มน้ำพริกก็อร่อย จะมีรสเผ็ดซ่าอ่อนๆ อุดมไปด้วยประโยชน์ต่อร่างกาย

2. แต่งกลิ่นอาหาร กลิ่นหอมๆ ของกระวานนำไปแต่งกลิ่นให้อาหารบางประเภท เช่น คุ้กกี้ เค้ก ขนมปัง เครื่องดื่มต่างๆ ช่วยให้รสชาติดีขึ้น หอมน่ารับประทาน

3. ดับกลิ่นคาว นำไปเป็นเครื่องเทศใส่อาหารที่ปรุงมาจากเนื้อสัตว์ ช่วยดับกลิ่นคาว

กระวานดูเป็นผักสวนครัวที่ไม่มีอันตรายใดๆ แต่อย่างไรก็ตาม หากจะใช้กระวานเป็นยา สตรีตั้งครรภ์ สตรีที่กำลังให้นมบุตร รวมไปถึงเด็กเล็กๆ ต้องระมัดระวังเพราะถึงแม้ปัจจุบันยังไม่มีรายงานถึงอันตรายของการทานกระวาน แต่ก็ยังไม่มีผลงานวิจัยที่รับรองผลชัดเจนถึงความปลอดภัย ถ้าหากมีงานใช้กระวานเป็นยาในกลุ่มบุคคลนี้เหล่านี้ค่ะ

กระวานถือเป็นสมุนไพรอีกประเภทที่เหมาะสำหรับเพราะปลูกไว้เป็นผักสวนครัว เพราะหากต้องปรุงอาหารที่ต้องการรสชาติเผ็ดร้อนอย่างแกงไก่ ต้มยำ หากได้กระวานใส่ลงไปด้วย คงทำให้เจริญอาหารไม่น้อยเลยค่ะ ยิ่งไปกว่านั้น หากทานอิ่มจนสุกเสียด หรือมีลมอัดแน่นอยู่กะเพราะมากจนเกินไป ได้กระวานมาทานสักนิด ช่วยให้สบายท้องแน่นอนค่ะ