August 27, 2016

"บอระเพ็ด" สรรพคุณ-ประโยชน์ มีรสขมนำ สุขภาพดีตาม

"บอระเพ็ด" (Tinospora cordifolia) ชื่อนี้ได้ยินแล้วก็ทำให้ทุกคนต้องนึกถึงสิ่งหนึ่งที่เหมือนกันก็คือ ความขม ซึ่งเป็นสิ่งที่ไม่มีใครอยากเข้าใกล้ แม้จะทราบกันดีว่าบอระเพ็ดเป็นพืชสมุนไพรที่ดีต่อสุขภาพอีกชนิดหนึ่งก็ตาม แล้วหันไปสนใจสมุนไพรชนิดอื่นมากกว่า แต่ถ้าเราได้เห็นถึงสรรพคุณทางยาและประโยชน์ของบอระเพ็ดกันดีๆ แล้ว เชื่อว่าทุกคนจะเห็นความขมของสมุนไพรชนิดนี้ว่าเป็นสิ่งที่ดีมากแน่นอน เพราะนี่แหละเป็นบ่อเกิดของการช่วยเยียวยาร่างกายที่กำลังเจ็บป่วยไม่สบายจากสารพัดโรคได้เป็นอย่างดี

บอระเพ็ดเป็นพืชไม้เถาเนื้ออ่อนที่เลื้อยพันไปตามต้นไม้ มีถิ่นกำเนิดในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้โดยในไทยสามารถพบได้ทุกภาค แต่จะพบมากในบริเวณที่เป็นป่าเบญจพันธ์ที่ค่อนข้างชื้นและตามป่าดิบต่างๆซึ่งสามรถนำมาปลูกเองได้มีลักษณะเด่นคือมีรสขมจัด มีคุณสมบัติใช้เป็นยารักษาโรคบางชนิดได้

ลักษณะและส่วนประกอบของบอระเพ็ด

ลำต้น เป็นเถาไม้เลื้อยลักษณะค่อนข้างกลมมีสีเขียว ถ้าแก่จัดสีจะออกเทาและมีเยื่อสีเหลือง บางๆ ลอกออกมา มีขนาดประมาณ 1-1.5 เซนติเมตรและยาวได้มากกว่า 10 เมตร ตามเถาจะมีปุ่มปมขึ้นอยู่ทั่วทั้งเถามีรากสีเขียวอ่อนอันเล็กๆ ที่เรียกว่ ารากอากาศ แทงออกมา เนื้อด้านในเถาสีเหลือง มีรสขม

ใบ ใบจะมีลักษณะคล้ายใบพลู โดยบริเวณโคนของใบขอบจะเว้าลง ปลายใบแหลม มีสีเขียวเข้มอ่อนตามอายุของใบ ขอบใบค่อนข้างเรียบยกเว้นตรงปลายจะหยักเล็กน้อย บนแผ่นใบมีขนเล็กๆ ปกคลุมมีเส้นใบลากจากโคนไปขอบใบ 5-7 เส้น ส่วนท้องใบจะออกสีเขียวนวล

ดอก ดอกบอระเพ็ดจะมีดอกเล็กๆหลายดอกอยู่บนก้านดอกเดียวกัน แทงก้านออกมาจากตามซอกใบ เป็นดอกแบบแยกเพศ มีกลีบรองดอก 6 กลีบ กลีบดอกสีเหลืองตรงกลางเกสรตัวเมียมีสีขาว เกสรตัวผู้มี 6 อัน

ผล มีลักษณะกลมรี ผิวเนียนเรียบ เปลือกค่อนข้างบาง เมื่อยังอ่อนผลจะมีสีเขียว และจะเปลี่ยนเป็นสีเหลืองออกส้มตอนแก่จัด

ประโยชน์ส่วนต่างๆ ของบอระเพ็ด

โดยปกติแล้ว ส่วนประกอบแทบทุกส่วนของบอระเพ็ดสามารถนำมาใช้เป็นยาได้ทั้งหมด แต่ส่วนที่มีสรรพคุณทางยามากที่สุดคือ เถาหรือลำต้นนั่นเอง ประโยชน์ต่างๆ จากบอระเพ็ด มีดังนี้

เถาหรือลำต้น มีสรรพคุณช่วยบำรุงร่างกายและเจริญอาหาร ลดอาการไข้ต่างๆ เช่น มาลาเรีย ไข้ทรพิษ และเสริมภูมิคุ้มกันให้ร่างกาย แก้กระหายน้ำ ช่วยขับเหงื่อออกจากร่างกาย บรรเทาอาการร้อนใน เป็นยาอายุวัฒนะ

ใบ ช่วยบำรุงผิวพรรณ ทำให้ผิวพรรณสดใสเปล่งปลั่ง บำรุงธาตุ บำรุงเสียงและลำคอ รักษาอาการเลือดคลั่งในสมอง ขับพยาธิ ลดไข้ ช่วยปรับสมดุลร่างกาย ทั้งยังช่วยรักษาโรคผิวหนังและผดผื่นคันต่างๆได้อีกด้วย

ผล ช่วยขับเสมหะ ลดอาการไอ

ราก ช่วยบำรุงมดลูก ขับพิษไข้ ลดอาการท้องอืด ช่วยขับพิษออกจากร่างกายและบำรุงร่างกายได้ดีมาก

นอกจากสรรพคุณทางยาแล้ว บอระเพ็ดยังสามารถนำไปใช้ประโยชน์ทางด้านเกษตรได้โดยการสกัดเอาน้ำจากบอระเพ็ดออกมาแล้วผสมน้ำ นำไปฉีดพ่นไล่ศัตรูพืช

สรรพคุณขมเป็นยาของบอระเพ็ด

ในความขมของบอระเพ็ดนั้นอุดมไปด้วยสารเคมีในกลุ่มอัลคาลอยด์ ไดเทอร์ปีนอยด์ สารในกลุ่มเอมีน สารฟีโนลิก ไกลโคไซด์ เป็นต้น ซึ่งมีฤทธิ์ต้านการอักเสบและเชื้อแบคทีเรีย ลดอาการไข้ ลดน้ำตาลในเลือด และทำให้การทำงานของหัวใจดีขึ้น นอกจากนี้ในตำรายาไทยยังบอกว่า บอระเพ็ดมีคุณสมบัติในการบำรุงกำลัง ทำให้รู้สึกเจริญอาหารมากขึ้น แก้อาการร้อนใน กระหายน้ำ ฟกช้ำดำเขียว และปวดแสบปวดร้อน ช่วยขับพิษไข้และเสมหะ

นอกจากนี้บอระเพ็ดยังมีประโยชน์ในด้านความสวยความงาม เพราะช่วยดูแลผิวพรรณให้ผ่องใส ผิวหน้าสดใสอย่างคนที่มีสุขภาพดี หรือสารสกัดจากบอระเพ็ดมีฤทธิ์ในการยับยั้งการเจริญเติบโตของแบคทีเรีย ซึ่งเป็นผลดีต่อการช่วยรักษาสิว และสามารถใช้เป็นส่วนผสมในแชมพูสระผม ช่วยบำรุงเส้นผมและหนังศีรษะให้ผมดกดำ ไม่แตกปลายง่าย

ได้เห็นทั้งสรรพคุณทางยาและประโยชน์ของความขมในบอระเพ็ดกันมากขนาดนี้แล้ว เริ่มจะมีใครใจอ่อนให้สมุนไพรชนิดนี้กันบ้างไหมนะ ถ้ายังไม่มั่นใจละก็เราไปดูสรรพคุณดีๆ ต่อร่างกาย แต่เป็นภัยต่อโรคร้ายของบอระเพ็ดกันเพิ่มเติมดีกว่าว่ายังมีอะไรที่น่าสนใจอีกไหม

12 สรรพคุณของบอระเพ็ด ประโยชน์ในการรักษาโรค

1. บอระเพ็ดช่วยรักษาอาการมะเร็งเม็ดเลือดได้เป็นอย่างดี ซึ่งมีการวิจัยพบว่าบอระเพ็ดมีสรรพคุณสามารถเพิ่มภูมิต้านทานในเม็ดเลือดขาว และมีฤทธิ์ในการลดขนาดของเนื้องอกได้ถึง 85 เปอร์เซ็นต์

2. บอระเพ็ดมีสารเคมีในกลุ่มอัลคาลอยด์ ที่มีคุณสมบัติในการทำให้กล้ามเนื้อหัวใจสามารถสูบฉีดได้ดี และยังช่วยควบคุมน้ำตาลในหลอดเลือดได้ จึงส่งผลดีต่ออาการของโรคเบาหวาน

3. บอระเพ็ดมีสรรพคุณในการรักษาผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง เพราะสารที่มีประสิทธิภาพช่วยลดความดันโลหิตได้อย่าง อะดีโนซีน ซาลโซลีนอล และไฮเจนนามีน ซึ่งมีอยู่มากในบอระเพ็ด

4. ประโยชน์ของบอระเพ็ดช่วยบำรุงธาตุ เป็นยาบำรุงเลือด ทำให้ระบบการไหลเวียนของเลือดดีขึ้น ผิวพรรณเปล่งปลั่ง ช่วยปรับสมดุลของผิวให้เรียบเนียน ส่วนผิวหน้าก็สดใส สดชื่น ดูมีน้ำมีนวลสีผิวอมชมพู

5. บอระเพ็ดมีสารต้านอนุมูลอิสระสูงและมีฤทธิ์ต้านเชื้อแบคทีเรียได้ดี ทำให้ช่วยชะลอการเสื่อมของสภาพผิว ไม่แก่ก่อนวัย หรือหากนำมาผสมในเครื่องสำอางจะช่วยรักษาสิวได้อีกด้วย

6. ประโยชน์ของบอระเพ็ดช่วยดูแลหนังศีรษะ รักษารังแคและอาการชันนะตุ ทำให้ผมดกดำ ลดการเกิดผมหงอกลงได้มาก และยังสามารถแก้ปัญหาเส้นผมแตกปลาย

7. บอระเพ็ดมีรสขมซึ่งมีประโยชน์ทำให้เจริญอาหาร มีสรรพคุณเป็นยาระบายอ่อนๆ ช่วยฆ่าและขับพยาธิ แก้อาการท้องอืด ท้องเฟ้อ

8. สรรพคุณของบอระเพ็ดช่วยแก้กระหายน้ำ ทำให้ชุ่มคอ แก้อาการร้อนใน ลดไข้ ขับพิษในร่างกาย ขับเหงื่อและของเสียได้ดี เสริมสร้างภูมิต้านทานทำให้ร่างกายสมบูรณ์แข็งแรงขึ้น

9. บอระเพ็ดมีฤทธิ์ช่วยขับเสมหะหรือขับเสมหะที่เป็นพิษได้ดี ทำให้หายใจได้สะดวกขึ้น แก้อาการไอ และช่วยบำรุงลำคอและบำรุงกล่องเสียงช่วยให้การใช้เสียงดีขึ้น น้ำเสียงไพเราะขึ้นด้วย

10. บอระเพ็ดยังมีฤทธิ์ช่วยลดอาการปวดฝี รักษาริดสีดวง บาดแผลจากการเป็นหนอง และบาดทะยัก บรรเทาอาการอักเสบทั้งหลายได้อย่างมีประสิทธิภาพ

11. ประโยชน์ของบอระเพ็ดช่วยรักษาโรคผิวหนัง แก้อาการแพ้เพราะผื่นคันที่เกิดขึ้้้นตามร่างกาย

12. บอระเพ็ดมีสรรพคุณช่วยรักษาแผลในช่องปาก ดูแลฟันให้แข็งแรง หากมีอาการปวดฟันก็จะช่วยบรรเทาอาการลงได้

บอระเพ็ดช่วยลดความอ้วนได้?

บอระเพ็ดนั้นช่วยลดปริมาณไขมันในเส้นเลือด และช่วยควบคุมปริมาณน้ำตาลในร่างกาย หลายๆ คนอาจจะเข้าใจว่าบอระเพ็ดนั้นช่วยลดน้ำหนักได้ แต่ในปัจจุบันยังไม่มีผลวิจัยที่เป็นรูปธรรมมารองรับในเรื่องนี้

บอระเพ็ดมีสรรพคุณลดเบาหวาน?

จากการวิจัยกับหนูทดลองพบว่า การให้สารสกัดบอระเพ็ดกับหนูทดลองที่เป็นเบาหวาน มีอัตราลดการของกลูโคสและมีการเพิ่มฮอร์โมนอินซูลินขึ้นมาอย่างมีนัยสำคัญแต่ไม่มีผลใดๆ กับหนูปกติ อย่างไรก็ตามยังไม่มีผลวิจัยนี้กับคนทั่วไป แต่นับว่าเป็นก้าวสำคัญสำหรับวงการสมุนไพรที่จะใช้ในการรักษาโรคเบาหวานเช่นกัน

วิธีรับประทานบอระเพ็ด

1. การรับประทานสำหรับลดไข้ สามารถทานสด ทานแบบลูกกลอน หรือทานแบบผงบรรจุแคปซูลก็ได้ ถ้าหากจะทานสดควรนำบอระเพ็ดมาคั้นน้ำแล้วนำมาดื่ม ส่วนการทำลูกกลอนนั้นนำบอระเพ็ดมาตากให้แห้งบดให้ละเอียด ผสมน้ำผึ้งแล้วปั้นรับประทานวันละ 3 เวลาถ้าเป็นแบบบรรจุแคปซูลสามารถหาซื้อได้ตามร้านขายยาทั่วไป

2. การทานเป็นยาอายุวัฒนะ บอระเพ็ดสดมาดองเหล้า รับประทานครั้งละ 1 ช้อนชา

3. การรับประทานเพื่อเจริญอาหาร ควรรับประทานบอระเพ็ดสดวันละ 2 องคุลี นอกจากจะช่วยให้เจริญอาหารแล้ว ยังช่วยเพิ่มภูมิต้านทานให้ร่างกายอีกด้วย

ข้อควรระวังในการทานบอระเพ็ด

โทษของบอระเพ็ด หรือข้อควรระวังในการทาน สำหรับผู้ที่เป็นโรคตับและไตไม่ควรรับประทาน เพราะบอระเพ็ดมีรสขมจัด แม้กระทั่งในคนทั่วไปก็ไม่ควรรับประทานติดต่อกันเป็นเวลานานเพราะส่งผลกระทบต่อตับและไตได้เช่นกัน ผู้ใดที่ทานแล้วมีอาการมือเท้าเย็น ตัวเย็น ตาเหลือง ร่างกายอ่อนเพลียหมดเรี่ยวแรงควรหยุดรับประทานโดยทันทีและไปพบแพทย์ นอกจากนี้สตรีมีครรภ์และสตรีที่อยู่ในช่วงให้นมบุตรก็ไม่ควรรับประทานเช่นกัน

ได้รู้ถึงสรรพคุณและประโยชน์ของบอระเพ็ดขนาดนี้แล้ว...บอกได้เลยว่า บอระเพ็ดถือเป็นสมุนไพรที่เป็นยาอายุวัฒนะอีกชนิดหนึ่ง ที่ไม่ใช่แค่ในประเทศไทยเท่านั้นที่นิยมนำมาใช้เพื่อช่วยรักษาโรค เพราะยังมีอีกหลายประเทศที่เขาได้นำบอระเพ็ดมาใช้ประโยชน์เป็นยาในการดูแลร่างกายให้แข็งแรง แล้วเราล่ะจะยอมทิ้งยาดีๆ ไปเพียงเพราะความขม แทนที่จะได้สุขภาพดีๆ กลับมาหรือ?

บทความอื่นๆ ที่เกี่ยวกับสรรพคุณ...ประโยชน์ของสมุนไพรน่ารู้