“โรคเกาต์” อาการทรมาน...ไม่ได้เกิดเฉพาะผู้สูงวัย

หลายคนอาจเคยมีอาการปวดแขนปวดขาหรือปวดตามข้อ อาจคิดว่านั่นคือสัญญาณบ่งบอกของอาการไขข้อเสื่อมหรือปวดเมื่อยธรรมดา แต่อย่านิ่งนอนใจเป็นอันขาด เพราะยังมีอีกโรคหนึ่งที่อันตรายและสร้างความเจ็บปวดให้กับร่างกายอยู่ไม่น้อย คือ “โรคเกาต์” ฉะนั้นเราจึงควรรู้เท่าทันสาเหตุ อาการ และวิธีป้องกันโรคเกาต์ก่อนที่จะสายเกินไป

โดยทั่วไปเราจะเรียกภาวะความเจ็บปวดจากอาการไขข้ออักเสบแบบเฉียบพลัน ที่มีอาการแดง ตึง แสบร้อน และบวมตามข้อต่อ ว่า “โรคเกาต์” และหากเกิดขึ้นตรงบริเวณหัวแม่เท้าจะเรียกว่า “โพดากรา” นอกจากนี้ยังอาจพบในรูปแบบของก้อนนิ่วในไตก็ได้ และในปัจจุบันนี้ก็พบผู้ป่วยโรคเกาต์เพิ่มสูงขึ้นอย่างรวดเร็วอีกด้วย จึงนับได้ว่าโรคเกาต์เป็นอีกโรคหนึ่งที่มีความน่ากลัว

สาเหตุที่ทำให้เกิดโรคเกาต์มีอยู่หลายสาเหตุด้วยกัน แต่สาเหตุทั้งหมดนั้นจะส่งผลให้กรดยูริกในเลือดเพิ่มสูงขึ้น และนั่นคือตัวการสำคัญที่ทำให้เกิดโรคเกาต์

พันธุกรรมถือเป็นสาเหตุหนึ่งที่เอื้อต่อการเกิดโรคเกาต์ค่อนข้างมากถึง 60 % ยีนสามตัว ได้แก่ SLC2A9 SLC22A12 และ ABCG2 เกี่ยวข้องกับการเกิดโรคเกาต์และความแปรปรวนของยีนเหล่านี้ มีความเสี่ยงสูงมากที่จะเกิดโรคเกาต์ เพราะก่อให้เกิดภาวะกรดยูริกในเลือดสูง ดังนั้นสรุปได้ว่าพันธุกรรมมีส่วนสำคัญมากในการเกิดโรคเกาต์

อาการของโรคเกาต์ที่เรามักพบก็คือ อาการปวดตามข้ออย่างรุนแรงและเกิดขึ้นอย่างเฉียบพลันอีกด้วย ซึ่งพบว่าข้อที่ปวดกันมากที่สุดคือ “นิ้วหัวแม่เท้า” บางรายที่มีอาการรุนแรงก็จะมีอาการบวมและเจ็บมากจนเดินแทบไม่ไหว รวมทั้งผิวหนังบริเวณนั้นจะตึง บวม แดง ร้อน และเจ็บมากเมื่อเกิดการสัมผัส และเมื่ออาการเจ็บปวดเริ่มทุเลาลงผิวหนังบริเวณนั้นก็จะลอกและเกิดอาการคันตามมา

ในระยะแรกของการปวด ผู้ป่วยจะเป็นเพียงไม่กี่วันแล้วก็หายไปเองได้ แต่หากไม่ได้รับการป้องกันหรือรักษาอาการนั้นก็จะกลับมากำเริบอีกในภายหลัง ในบางครั้งนอกจากอาการเจ็บปวดตามข้อแล้วยังอาจมีอาการอื่นๆ ได้อีก เช่น มีไข้ หนาวสั่น ใจสั่น ชีพจรเต้นเร็ว อ่อนเพลีย และเบื่อหาร โรคนี้จึงต้องได้รับการรักษาและดูแลอย่างดี  ในช่วงแรกๆ ของการเป็นโรคนี้อาการจะกำเริบในทุก 1–2 ปี ต่อมาจะกำเริบถี่ขึ้นเรื่อยๆ ทุก 4 - 6 เดือน หรือทุก 2 – 3 เดือน จนกระทั่งทุกเดือน หรืออาจเดือนละหลายครั้งก็ได้ ระยะเวลาในการปวดแต่ละครั้งจะนานขึ้น และจำนวนข้อที่ปวดก็จะเพิ่มขึ้นด้วยเช่นกัน

เมื่อการข้ออักเสบเริ่มมีหลายข้อขึ้น พบว่าจะมีปุ่มก้อนขึ้นบริเวณข้อที่ปวดนั้นด้วย เรียกว่า “ปุ่มโรคเกาต์หรือปุ่มโทฟัส” ซึ่งเป็นแหล่งสะสมของกรดยูริก ปุ่มนี้อาจโตขึ้นเรื่อยๆ หรือจนกระทั่งแตกออกมาเป็นสารสีขาว บริเวณนั้นก็จะกลายเป็นแผลเรื้อรัง รักษาไม่หาย และในที่สุดก็อาจพิการได้

อาการป่วยโรคเกาต์อาจมีอาการแทรกซ้อนอื่นๆ ตามมาได้อีก เช่น นิ่วในทางเดินปัสสาวะ โรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง ไตรกลีเซอไรด์ในเลือดสูง และภาวะหลอดเลือดแดงแข็ง หากไม่ได้รับการรักษาทั้งโรคเกาต์และภาวะแทรกซ้อนเหล่านี้อาจนำซึ่งการเสียชีวิตลงได้

การรักษาโรคเกาต์ในความเป็นจริงคือ การระงับอาการกำเริบแบบเฉียบพลันของโรค เพื่อไม่ให้เกิดความเจ็บปวดจนทนไม่ไหว อาจทำได้หลายวิธีด้วยกัน เช่น การใช้ยาชนิดต่างๆ เพื่อลดระดับของกรดยูริก การประคบน้ำแข็งเป็นเวลา 20 – 30 นาที วันละหลายๆ ครั้ง ยาแก้อักเสบนิดไม่ใช่สเตอรอยด์ และโคลชิซีน เพราะการลดระดับของกรดยูริกสามารถที่จะรักษาโรคนี้หายได้ ดังนั้นเราควรรู้ถึงรายละเอียดของวิธีการรักษาและวิธีเพื่อผู้ป่วยจะได้ศึกษาดูวิธีการรักษาที่เหมาะสมกับตนเอง

การใช้ยาแก้อักเสบชนิดไม่ใช่สเตอรอยด์ หรือที่เรียกว่า NSAIDs ถือเป็นการรักษาขั้นพื้นฐาน ยานี้ช่วยบรรเทาอาการให้ดีขึ้นภายในไม่กี่ชั่วโมง และสามารถใช้ยานี้ติดต่อกันเป็นเวลาหนึ่งถึงสองสัปดาห์เท่านั้น  แต่การใช้ยานี้มีข้อจำกัดในผู้ที่มีปัญหาสุขภาพ คือ ภาวะเลือดออกในทางเดินอาหาร ไตวาย และภาวะหัวใจล้มเหลว โดยอาจเลือกรับประทานยาไอบูโปรเฟนแทน จะลดความเสี่ยงในเรื่องของผลข้างเคียงได้มากกว่า

สำหรับผู้ที่ไม่สามารถใช้ NSAIDs ได้ การใช้โคลชิซีนเป็นอีกทางเลือกหนึ่ง เพราะยานี้มีผลข้างเคียงที่น้อยกว่า หากใช้ยานี้ในปริมาณที่ไม่มากเกินไปแต่ยังประสิทธิภาพในการรักษาให้เท่าเดิม ก็จะก่อให้เกิดความแปรปรวนในระบบทางเดินอาหารได้น้อยกว่า แต่โคลชิซีนจะทำปฏิกิริยาได้ง่ายกับอะโทวาสแตติน อีริโทรมัยซิน และอื่นๆ ดังนั้นถ้าเป็นไปได้ควรหลีกเลี่ยงการรับประทานยาเหล่านี้ร่วมกัน

การใช้สเตอรอยด์มีประสิทธิภาพในการรักษาใกล้เคียงกับ NSAIDs และใช้แทนได้ในกรณีผู้ป่วยที่ไม่สามารถใช้ยา NSAIDs ได้ โดยยานี้เมื่อฉีดเข้าไปที่ข้อต่อจะทำให้อาการดีขึ้นมาก แต่ยานี้ไม่สามารถฉีดเข้าไปในข้อต่อได้หากข้อต่อมีการการติดเชื้ออยู่ เพราะจะยิ่งทำให้อาการกลับยิ่งแย่ลง

ยานี้เป็นยาที่ใช้กันน้อย เพราะเป็นทางเลือกสำหรับผู้ป่วยที่ไม่สามารถต้านยาอื่นๆ ได้ ก็จะเลือกรับประทานยานี้ เพราะมีผลข้างเคียงค่อนข้างน้อยแต่ยังไม่เป็นที่รู้จักกันอย่างแพร่หลาย ยานี้จะมีส่วนสำคัญในการลดระดับกรดยูริกในเลือดได้

การเลือกรับระทานอาหารที่ถูกต้องเหมาะสม อาจเป็นวิธีหนึ่งที่จะช่วยป้องกันหรือบรรเทาอาการของโรคเกาต์ได้ โดยที่เริ่มจากตัวเราเองและน่าจะเป็นวิธีที่ง่ายที่สุด แม้อาจจะไม่ใช่วิธีที่รักษาโรคนี้ให้หายได้อย่างรวดเร็ว แต่ถือเป็นการแก้ปัญหาที่ตนเองและได้ผลที่ค่อนข้างถาวร ดังนั้นผู้ป่วยควรเลือกรับประทานอาหารเหล่านี้เพื่อประโยชน์ของตัวท่านเอง

1. ดื่มน้ำให้มากๆ อย่างน้อยวันละ 3 ลิตร โดยปกติคนทั่วไปจะต้องดื่มน้ำอย่างน้อยวันละ 1.5 – 2 ลิตร แต่สำหรับผู้ป่วยโรคนี้จะต้องดื่มน้ำให้มากกว่า เพื่อเป็นการขับกรดยูริกอันเป็นสาเหตุของการเกิดโรคเกาต์ออกทางไตและลดการเกิดตะกอนตกค้างของกรดยูริกในไต ดังนั้นหากดื่มน้ำน้อยอาจนำมาซึ่งอาการนิ่วในไตด้วย

2. งดการดื่มที่มีแอลกอฮอล์ทุกชนิด โดยเฉพาะเบียร์ เพราะทุกครั้งที่มีการเผาผลาญแอลกอฮอล์ในร่างกาย จะทำให้เกิดการเพิ่มของสารแล็กเทสในเลือด ซึ่งแน่นอนว่าสารนี้มีผลในการไปยับยั้งการขับกรดยูริกออกจากไต และเมื่อเกิดการสะสมของกรดยูริกไปเรื่อย ๆ จึงเกิดโรคเกาต์นั่นเอง

5. รับประทานผักและผลไม้ให้มาก การรับประทานผักและผลไม้มากๆ จะทำให้ปัสสาวะมีสภาวะเป็นด่าง จึงเกิดการปัสสาวะบ่อยขึ้นและสามารถขับกรดยูริกออกมาได้ด้วยนั่นเอง แต่ทั้งนี้ทั้งนั้นอย่าลืมว่าการรับประทานผัก ห้ามรับประทานผักยอดอ่อน

สำหรับการเลือกรับประทานอาหารของผู้ป่วยโรคเกาต์นี้ ท่านต้องรู้จักสังเกตด้วยว่าอาหารชนิดใดที่รับประทานแล้วสามารถควบคุมกรดยูริกได้ก็ควรรับประทานอาหารชนิดนั้น แต่ถ้าอาหารชนิดใดรับประทานไปแล้วกลับยิ่งทำให้อาการกำเริบก็ควรหลีกเลี่ยง แม้ว่าจะอยากรับประทานมากแค่ไหนก็ตาม เพื่อประโยชน์ต่อร่างกายของผู้ป่วยเอง

การใช้สมุนไพรไทยในครัวเรือนก็เป็นอีกวิธีหนึ่งที่สามารถแก้อาการของโรคเกาต์ได้ ส่วนจะมีสมุนไพรอะไรบ้างไปรู้กันเลยดีกว่า

สูตรที่ 1 นำใบรางจืด 5 ใบ กับใบเตย 5 ใบ ต้มกับน้ำสะอาด 2 ลิตร แล้วดื่มเป็นประจำทุกวัน จะช่วยลดอาการของโรคเกาต์ได้ดี และยังสามารถบรรเทาอาการรูมาตอยด์ได้อีกด้วย สูตรนี้ถือเป็นสูตรสมุนไพรรักษาโรคเกาต์ได้ดีที่สุด

สูตรที่ 2 นำมะละกอดิบ 1 ลูก ไม่ต้องปลอกเปลือกแต่คว้านเอาเมล็ดออก หั่นเป็นท่อนๆ ล้างให้สะอาด แล้วนำไปต้มในน้ำสะอาด 3 ลิตร ดื่มทุกวันเป็นประจำจนกว่าอาการปวดจะหายไป

สูตรที่ 3 นำยอดมะรุมสด 3 ยอด แล้วนำไปต้มในน้ำสะอาด 2 ลิตร ดื่มทุกวันเป็นประจำจะช่วยลดอาการของโรคเกาต์ได้

สูตรที่ 4 นำใบยอ 4 ใบ และมะตูมแห้ง 1 แว่น ย่างไฟให้เหลือง แล้วนำไปต้มน้ำในปริมาณ 3 ขวด เคี่ยวจนงวดจนเหลือประมาณ 2 ขวด ดื่มทุกวันเป็นประจำจนกว่าจะหาย

อาการของโรคเกาต์เป็นโรคหนึ่งที่มีความอันตรายและสร้างความเจ็บปวดให้กับผู้ป่วยไม่น้อยเลยทีเดียว ดังนั้นผู้ที่มีความเสี่ยงว่าจะเป็นโรคนี้ควรรีบหาทางป้องกันเพื่อให้เกิดโรคนี้ แต่หากใครที่ป่วยด้วยโรคนี้อยู่แล้วควรรักษาและดูแลตัวเองอย่างถูกวิธี เพื่อให้อาการป่วยนี้ดีขึ้นและสามารถหายขาดได้ อย่าปล่อยปละละเลยไม่เช่นนั้นโรคอาจลุกลามและเกิดภาวะแทรกซ้อนจนเสียชีวิตได้ในที่สุด