ผัก ผลไม้ วิตามิน อายุรวัฒน์เวชศาสตร์ January 5, 2018 Share 0 Tweet Pin 0 “มะระขี้นก” สรรพคุณ-ประโยชน์ของผักรสขม ที่อุดมไปด้วยคุณค่าทางอาหาร“มะระขี้นก” ผักพื้นบ้านที่หลายๆ คนแค่ได้ยินชื่อแล้วก็รู้สึกถึงความขมของมัน เป็นผักที่เด็กๆ หรือคนอายุน้อยไม่ชอบรับประทานมากเท่าไรนักเนื่องด้วยรสชาติที่ขมจัดจนติดลิ้นติดคอนั่นเอง แต่สุภาษิตไทยบทหนึ่งที่คุ้นหูกันดีก็คือ “หวานเป็นลม ขมเป็นยา” นั้นเป็นเรื่องจริงแท้แน่นอนเพราะเจ้ามะระขี้นกที่สุดแสนจะขมนี่แหละ จัดเป็นยาสมุนไพรชั้นเลิศอีกชนิดหนึ่งที่ไม่ควรพลาดด้วยประการทั้งปวง ส่วนจะดีเลิศอย่างไร ไปดูสรรพคุณและประโยชน์ของมะระขี้นก ผักรสขมชนิดนี้กันเลย ที่มาน่ารู้ของมะระขี้นกมะระขี้นก (Bitter gourd) เป็นพืชที่อยู่ในวงศ์แตง มีชื่อเรียกอื่นๆ หลายชื่อเช่น ผักไซ ผักไห่ (ภาคเหนือ), ผักเหย ผักไห ระ (ภาคใต้) เป็นต้น มะระขี้นกมีถิ่นกำเนิดที่บริเวณเขตร้อนในทวีปเอเชียและทางตอนเหนือของแอฟริกา เป็นมะระขนาดเล็ก มีรสขมจัด เป็นผักพื้นบ้านชนิดหนึ่งที่คนเฒ่าคนแก่นิยมนำมารับประทาน มีคุณค่าทางโภชนาการสูง อุดมไปด้วยวิตามิน แร่ธาตุและแคลเซียมต่างๆ รวมทั้งมีสรรพคุณทางยาดีๆมากมาย ด้วยเหตุนี้มะระขี้นกจึงถูกนำมาใช้เป็นยากันมาอย่างยาวนานมะระขี้นกเป็นพืชที่สามารถเจริญเติบโตได้เองตามธรรมชาติ ดังนั้นนอกจากริมรั้วที่ชาวบ้านปลูกไว้ เราจึงสามารถพบเห็นมะระขี้นกได้ตามสวนทั่วไปลักษณะทางพฤกษศาสตร์ของมะระขี้นกลำต้น เป็นลักษณะเป็นเถาไม้เลื้อยขนาดเล็ก มีมือสำหรับยึดเกาะ ผิวเถาสีเขียว เถามีขนปกคลุมใบ เป็นใบเดี่ยว ออกเรียงสลับกัน ใบหยักเว้าลึก ปลายใบแต่หยักแหลม ผิวใบมีขนปกคลุมดอก เป็นดอกเดี่ยวแยกเพศ ออกดอกตามซอกใบ กลีบดอกสีเหลืองมี 5 กลีบ ดอกตัวผู้และดอกตัวเมียเจริญเติบโตแยกกันโดยดอกตัวผู้จะเจริญก่อนผล มีลักษณะคล้ายกระสวยอันเล็กๆ ผิวขรุขระตลอดทั้งผลและมีปุ่มนูนออกมา ผลดิบสีเขียว ผลสุกมีสีส้มอมเหลือง หากสุกงอมจัดผลจะแตกเป็น 3 แฉกเมล็ด เมล็ดจากผลสุกจะมีเยื่อสีแดงสดหุ้มเอาไว้ ซึ่งนกชอบมาจิกกินเมล็ดแล้วไปขับถ่ายที่อื่นเช่น บนต้นไม้ ตามพื้นดิน เมื่อมีสภาวะแวดล้อมที่เหมาะสมต่อการเจริญเติบโต เมล็ดจึงงอก ด้วยเหตุนี้จึงมีชื่อว่า มะระขี้นก นั่นเอง14 สรรพคุณดีๆ ประโยชน์ของมะระขี้นกที่ดีต่อสุขภาพ1. มะระขี้นกมีเบต้าแคโรทีน บำรุงสายตา แก้อาการตาฟางและช่วยถนอมสายตา2. มะระขี้นกมีสรรพคุณช่วยชะลอความชรา สารต่อต้านอนุมูลอิสระในมะระขี้นกมีส่วนช่วยในเรื่องการชะลอความชรา การป้องกันโรคมะเร็งและช่วยเสริมภูมิคุ้มกันให้ร่างกาย3. มะระขี้นกเป็นสมุนไพรที่มีฤทธิ์เย็น แก้อาการร้อนใน กระหายน้ำ ลดไข้ บำรุงธาตุ บำรุงร่างกาย รสขมของมะระจะช่วยกระตุ้นให้หลั่งน้ำย่อยมากขึ้น ช่วยให้เจริญอาหาร4. มะระขี้นกมีสรรพคุณใช้เป็นยาระบาย ลดการเกิดริดสีดวง5. มะระขี้นกช่วยรักษาแผลที่บวม อักเสบ เป็นหนอง ฝี ช่วยสมานแผล6. สรรพคุณของมะระขี้นกรักษาโรคกระเพาะ โรคบิด ถ่ายเป็นมูกเลือด บรรเทาอาการท่อน้ำดีอักเสบ ลดอาการจุก เสียด แน่นท้อง ช่วยขับลม7. เมล็ดมะระขี้นกมีสรรพคุณนำมาใช้เป็นยาถ่ายพยาธิได้8. มะระขี้นกช่วยลดอาการปวดเมื่อยตามข้อมือข้อเท้า ข้อเท้าบวม และรอยฟกช้ำตามร่างกาย9. มะระขี้นกมีสรรพคุณช่วยรักษาโรคหิด ผดผื่นคันตามผิวหนังหรือโรคผิวหนังต่างๆ โดยการนำผลแห้งของมะระขี้นกมาบดเป็นผงแล้วโรยในบริเวณที่มีอาการ10. ประโยชน์ของมะระขี้นกช่วยบำรุงตับ ม้ามและน้ำดี11. มะระขี้นกช่วยลดไข้ ปวดศีรษะ ลดเสมหะในลำคอและอาการไอเรื้อรัง12. มะระขี้นกมีสรรพคุณที่ช่วยในการฟอกเลือด ขับประจำเดือน ทำให้ประจำเดือนมาปกติ13. มะระขี้นกช่วยลดความดันโลหิตและลดการหนาตัวของผนังหลอดเลือด14. มะระขี้นกช่วยลดอาการปากเปื่อย ปากแห้ง ปากลอกเป็นขุยและอาการปวดฟันมะระขี้นกช่วยลดเบาหวานได้จริงหรือ?ในมะระขี้นกมีสารเคมีหลายชนิดที่ทำงานร่วมกันโดยออกฤทธิ์ต่อต้านเบาหวาน ตึงทำให้มะระขี้นกทำงานได้หลายอย่างเช่น ลดระดับคอเลสเตอรอลและไตรกลีเซอไรด์ เสริมสร้างการเผาผลาญน้ำตาลและลดการผลิตน้ำตาลจากตับ เสริมสร้างการสร้างอินซูลินจากตับอ่อนแต่ยับยั้งการหลั่งกลูโคสที่ลำไส้เล็ก ทำให้ร่างกายไวต่ออินซูลินและทนทานต่อกลูโคสมากยิ่งขึ้น จึงช่วยลดและรักษาระดับน้ำตาลในเลือดได้เป็นอย่างดี ดังนั้นจึงมีผลโดยตรงต่อการรักษาโรคเบาหวานนั่นเอง หากต้องการนำมะระขี้นกมารักษาโรคเบาหวานนั้น ควรใช้วิธีคั้นน้ำจากผลสดหรือปั่นแล้วนำมาดื่ม ร่างกายจะดูดซึมได้ดีและรวดเร็ว สูญเสียธาตุอาหารจากกระบวนการย่อยน้อย ทำให้ผลการรักษามีประสิทธิภาพมากขึ้น ทั้งนี้การรักษาควรรักษาควบคู่ไปกับการรักษาจากแพทย์แผนปัจจุบัน การออกำลังกายและการควบคุมอาหารจึงจะได้ผลดีที่สุดมะระขี้นกมีโทษต่อร่างกาย? ข้อควรระวังในการทานมะระขี้นก1. มะระขี้นกเป็นสมุนไพรที่มีฤทธิ์เย็นมาก ผู้ที่มีภาวะกระเพาะเย็นพร่อง ม้ามเย็นพร่อง ไม่ควรรับประทานเพราะจะทำให้ปวดท้อง ท้องเสียได้2. ในมะระขี้นกสุกมีสารซาโปนินอยู่ปริมาณมาก การรับประทานมะระขี้นกสุกอาจทำให้ ปวดท้อง ท้องเสีย อาเจียนและอาจอันตรายจนถึงแก่ชีวิตได้3. มะระขี้นกช่วยในเรื่องการขับเลือด ดังนั้นสตรีมีครรภ์ไม่ควรรับประทานมากเกินไป เพราะอาจจะกระตุ้นให้มดลูกบีบตัวรุนแรง จนทำให้ตกเลือดหรือแท้งบุตรได้4. เมล็ดมะระขี้นกมีสารที่ชื่อ "ไวซิน" ซึ่งอาจมีผลทำให้ผู้ที่รับประทานเข้าไปมีอาการปวดศีรษะ ปวดท้องและเป็นไข้ได้ผลิตภัณฑ์ที่แปรรูปจากมะระขี้นก1. มะระขี้นกเชื่อม เนื่องจากรสที่ขมจัดของมัน จึงมีการนำมาแปรรูปเพื่อให้รับประทานง่าย มะระขี้นกเชื่อมจากที่ขมๆจะกลับมามีรสชาติหวานอร่อยจนสามารถรับประทานเป็นอาหารทานเล่นได้ ถึงแม้จะสูญเสียคุณค่าทางอาหารอาหารไปบ้าง แต่ก็ยังมีประโยชน์เยอะอยู่จนไม่ควรมองข้าม2. แคปซูลมะระขี้นก โดยนำมามะระขี้นกมาตากแห้งแล้วบดเป็นผง บรรจุแคปซูล ทำให้รับประทานง่ายมากขึ้นสำหรับผู้ที่ไม่ชอบรับประทานมะระขี้นกสดซึ่งมีรสชาติขมจัดนั่นเอง3. ชามะระขี้นก ผลิตจากมะระขี้นกแห้งที่ถูกนำมาบดเป็นผง หรือหั่นชิ้นตากแห้ง ซึ่งชามะระขี้นกแต่ละยี่ห้อก็จะมีสูตรแตกต่างกันไปโดยปรับปรุงกลิ่นและรสชาติให้ดื่มง่าย ไม่ขม ไม่เหม็นเขียวผลิตภัณฑ์แปรรูปจากมะระขี้นกส่วนใหญ่ อาจจะสูญเสียวิตามินและแร่ธาตุต่างๆ ไปบ้างในกระบวนการผลิต แต่จะยังคงสรรพคุณในเรื่องการลดระดับน้ำตาลในเลือดและการรักษาโรคเบาหวานอยู่เหมือนเดิมคำแนะนำในการรับประทานมะระขี้นก1. หากจะรับประทานมะระขี้นกที่เป็นผลแก่ ต้องคว้านเมล็ดออกก่อน เนื่องจากเมล็ดมีสารไวซินที่อาจก่อให้เกิดอันตรายต่อร่างกายได้2. มะระขี้นกมีรสขมจัด สามารถลดความขมลงได้โดยการนำมาลวดในน้ำเดือดจัดที่ใส่เกลือลงไปเล็กน้อย หรือต้มนานหน่อยก็ช่วยลดความขมลงได้เช่นกัน3. การทำน้ำมะระขี้นกดื่ม ไม่ควรดื่มแบบขมจัด เพราะจะทำให้ตับทำงานหนักรู้สรรพคุณและคุณประโยชน์ของมะระขี้นกกันไปแล้ว หลายคนคงเลิกยี้ผักชนิดนี้แล้วหันมาสนใจกันมากขึ้น หากไปเห็นตามริมรั้วหรือริมสวนที่ไหน อย่าลืมเก็บกลับมาต้มจิ้มกับน้ำพริกรับประทานและสำหรับผู้ที่ต้องรับประทานมะระขี้นกเพื่อวัตถุประสงค์ในการรักษาโรคเบาหวานหรือโรคอื่นๆ ควรรับประทานในปริมาณที่เหมาะสมและระมัดระวังเรื่องสารอันตรายในมะระขี้นกสุกด้วย ส่วนการรักษานั้นควรรักษาควบคู่การแพทย์แผนปัจจุบันและการดูแลสุขภาพร่างกายให้แข็งแรงซึ่งจะเป็นวิธีการรักษาที่ได้ผลดีและยั่งยืนที่สุดนั่นเอง
“มะระขี้นก” สรรพคุณ-ประโยชน์ของผักรสขม อุดมด้วยคุณค่าทางอาหาร • สุขภาพดี
